زمينه هاي سرمايه گذاري پرورش ميگو

اشاره :

برخي از خوانندگان اين وبلاگ علاقه مند  هستند تا با نحوه سرمايه گذار ي در  طرح پرورش ميگو آشنا شوند  . بدين منظور يكسري مطالب كه از جزوه راهنماي سرمايه گذار ي سازمان شيلات ايران استخراج شده است . كه در چند قسمت  مختلف  در اين وبلاگ درج خواهد شد . اميدوارم مورداستفاده علاقه مندان قرار گيرد . اين دسته از علاقه مندان مي توانند بمنظور اطلاع از شرايط و نحوه واگذار ي طرح ها به ادارت كل شيلات استان مورد نظر خود مراجعه نمايند .

مقدمه:

رشد كنوني جمعيت جهان و نياز روزافزون به پروتئين،نيازمند راهكارهاي بهينه در تامين اين منابع غذايي است،در همين راستا فعاليت هاي شيلاتي  از جايگاه ويژه اي برخوردار بوده  و مي تواند يكي از محورها و راهبردهاي توليد پروتئين مورد نياز كشور باشد. افزايش توليد آبزيان مرهون افزايش توليد در زير بخش آبزي پروري است. درحالي كه ميزان صيد آبزيان در طي دو دهه اخير تقريبا ثابت بوده و يا افزايش اندكي را نشان مي دهد. روند رو به رشد پرورش ميگو در جهان بواسطه تقاضاي بالاي آن و همچنين پتانسيل هاي بالقوه در خصوص اراضي مستعد پرورش ميگو در نوار لم يزرع ساحل جنوبي كشور و نيز شرايط اقتصادي و اجتماعي خصوصاً ارزآوري و اشتغالزايي اين صنعت، سازمان شيلات ايران را بر آن داشت تا در قالب برنامه هاي توسعه اي  دولت در زير بخش شيلات ،تكثيروپرورش ميگو را در مناطق ساحلي كشور توسعه و ترويج كرده تا از اين طريق بتواند ضمن توليد و عرضه بخشي از مواد پروتئيني داخل،با صدور اين محصول ،ارزآوري بالايي را در قالب اقتصاد بدون نفت،دنبال نمايد.توسعه تكثيروپرورش ميگو به طور همسو ،علي رغم عدم وجود  سابقه و قدمت ،از طريق توسعه مزارع پرورش و مراكز تكثير با مشاركت بخش خصوصي فراهم گرديد. . اگر چه برخي عوامل مانع از تحقق اهداف توسعه پرورش ميگو گرديده اند ليكن به نظر مي رسد كه رفع اين موانع و حصول اهداف و بهره مندي از منافع اقتصادي و اجتماعي دور از دسترس نبوده و با برنامه ريزي مناسب مي توان بر اين مشكلات فائق آمد.

 

وضعيت پرورش ميگو در جهان:

اگرچه پرورش ميگو در جهان از سابقه اي نزديك به 6 قرن برخوردار است اما سابقه پرورش علمي ميگو به دهه 1950، زماني كه تكثير ميگو به شكل تجاري گسترش يافت ، باز مي گردد. در حالي كه تا سال 1975 ميلادي توليد ميگوي پرورشي در حدود 50 هزار تن بود با ارتقاي فن آوري توليد بچه ميگو و غذا و بهبود كيفيت تجهيزات و تاسيسات پرورش ميگو و مديريت مزارع، ميزان توليد ميگوي پرورشي در اوايل دهه 1990 به بيش از 700 هزار تن افزايش يافت و در قرن بيست ويكم از مرز يك ميليون تن گذشت.

تحولات پرورش ميگو در طي پنجاه سال اخير را مي توان به چند دوره تكاملي تقسيم نمود كه در طي دوره اول آن در سالهاي 1950 تا 1965 كه از آن به عنوان سالهاي تدوين فن آوري تكثيرو پرورش ميگو مي توان نام برد و در طي آن با تحقيقات انجام شده در زمينه خصوصيات زيستي ميگو و نيازمنديهاي محيطي، دانش لازم براي توسعه تجاري تكثير و پرورش ميگو فراهم آمد.دوره دوم فراز پرورش ميگو در طي  سالهاي 1965 تا   1985 اتفاق افتاد كه آن را  مي توان سالهاي تكوين فن آوري دانست و در كنارتحقيقات وسيعتر وعميقتر، تجهيزات لازم براي پرورش ميگو توليد، عرضه و در مزارع به كار گرفته شد.دوره سوم تكوين پرورش ميگو در طي  1985 تا 1995 حادث گرديد  كه به واسطه تقاضا و قيمت بالاي ميگو در بازارهاي جهاني شاهد گسترش جغرافيايي مناطق پرورش ميگو از آسياي جنوب شرقي و امريكاي لاتين به خاورميانه ، آفريقا،‌ اقيانوسيه و مناطق ايندو- پاسيفيك هستيم. در طي اين سالها كشورهايي مانند عربستان و ايران در خاورميانه و ماداگاسكار و استراليا پرورش تجارتي ميگو را تجربه و برنامه هاي توسعه  اين فعاليت را به اجرا گذاردند. در عين حال در اين دوره، كشورهاي متقدم نظير چين، تايلند، اكوادور و... مشكلات ناشي از بروز بيماريها را تجربه كردند و برخي مانند فيليپين ديگر نتوانستند به جايگاه پيشين خود در بين پرورش دهندگان ميگو باز گردند. ميزان توليد ميگوي پرورشي در پايان اين دوره كمتر از 30% كل ميگوي توليد شده در اين سال بود.

دوره چهارم تكامل پرورش ميگو به سالهاي اواخر قرن بيستم و قرن حاضر باز مي گردد .در اين دوره توليد ميگوي پرورشي و ميزان عرضه ميگو(‌پرورشي ودريايي) به بالاترين حد خود رسيد و كاهش قيمت ميگو در بازاراهاي جهاني مشكلات زيادي را براي بسياري از كشورهاي توليد كننده ميگو، نظير ايران، بوجود آورده است.عليرغم كاهش شديد قيمت ميگو در بازارهاي جهاني سرمايه گذاري براي توسعه مزارع همچنان وجود دارد. نگاهي به وضعيت پرورش ميگو در كشورهايي نظير پرو و برزيل و سرمايه گذاري براي ايجاد مزارع جديد گوياي اين حقيقت است كه علي رغم تشديد رقابت در بازارجهاني ميگو، كماكان تقاضا وظرفيت مناسبي براي توسعه وجود دارد ليكن در اين رقابت كشورهايي تاب مقاومت خواهند داشت كه سرمايه گذاري هاي لازم را در زنجيره توليد از تحقيق و توليد دانش فني تا فرآوري و بازاريابي به نحو مناسبي به اجراء گذارند. كاري كه برخي از كشورهاي آسياي جنوب شرقي نظيرتايلند و مالزي و حتي ويتنام از چندين سال قبل آغاز نموده و با افزايش بهره وري مزارع و كاهش هزينه هاي توليد در ميدان رقابت با ديگر توليد كنندگان كماكان گوي سبقت را مي ربايند.

ميزان توليد جهاني ميگو :

بر اساس آمار منتشر شده از سوي فائو در سال 2007 ميزان توليد جهاني ميگو ( صيد و رورش)از مرز   5/6 ميليون تن توليد گذشت و براي اولين بار توليد ميگوي پرورشي از صيد ميگوي دريايي با حدود 275/3 ميليون تن پيشي گرفت كه اين افزايش ناشي از رشد توليد در واحد سطح و همچنين افزايش سطح زيركشت  بوده است. در طي دهه گذشته توليد ميگوي پرورشي درجهان با ميانگين رشد سالانه بيش از 6% روند صعودي داشته و در طي سالهاي 2000تا 2002 اين رشد با ميزان توليد در حدود3/1 ميليون تن نسبتاً ثابت باقي مانده است وليكن پس از ورود به هزاره جديد وگذر از دوره شيوع بيماري هاي ويروسي ميگو و همچنين  گسترش تفكر توليد در كنار  ويروس، پس از آن شاهد رشد بيش از  10 تا 13 درصدي توليد ميگو در سالهاي بعدي اين دهه هستيم  . بر اساس آمار منتشر شده، كشور چين با بيش از 265/1ميليون تن ميگو در سال2008 ميلادي بزرگترين توليد كننده ميگوي پرورشي جهان بوده است.

 

تايلند با  توليد  580000 تن و اندونزي با توليد 290000 تن ميگوي پرورشي از جمله كشورهاي آسيايي هستند كه در زمره بزرگترين توليد كنندگان ميگوي پرورشي در اين سال قرار دارند. كشور اكوادور بزرگترين توليد كننده ميگو در نيمكره غربي به شمار مي رود  و برزيل نيز به عنوان يكي ديگر از توليد كنندگان مهم  قاره امريكا در ميان توليدكنندگان برتر خود نمايي مي كند. (جدول1).

 

جدول 1- بزرگترين كشورهاي توليد كننده ميگوي پرورشي در جهان در سال 2008 ميلادي

 

بر خلاف پرورش ماهي تنوع گونه در ميگو پروري نسبتا نا چيز بوده ومهمترين گونه هاي پرورشي عبارت از ميگوي ببري سياه و ميگوي سفيد غربي مي باشد. در حالي كه پرورش ميگوي سفيد غربي تا پايان قرن بيستم عموماً به قاره امريكا محدود مي شد اما در چند سال اخير اين گونه به حوزه كشورهاي آسيايي وارد شده و در برخي از كشورها رفته رفته به گونه غالب تبديل مي شود همانطوري كه توسعه اين گونه در ايران نيز شاهدي بر اين مدعا مي باشد. گونه هاي ديگري نظير  استيلي روس تيريس Litopenaeus stylirostris  و اوريانتاليس ( ‍Peaneus orientalis ) از  انواع مهم به شمار مي روند. در فهرست حدود بيست گونه پرورشي نامهاي ديگري مانند ميگوي موزي Fenneropenaeus) merguiensis )و ميگوي سفيد هندي (Fenneropeaneus  indicus) را مي توان مشاهده نمود كه سهم اندكي از توليد ميگوي پرورشي را به خود اختصاص مي دهند.

 

منبع :  راهنماي سرمايه گذار ي سازمان شيلات ايران